Nội dung chương trình hoạt động của lớp 3-6

Đặc điểm phát triển của trẻ lứa tuổi 3-6

Trong lớp học 3-6, mục tiêu cuối cùng của mỗi cá nhân là đạt được sự tập trung, tự điều chỉnh hành vi, tính độc lập, tự tin và hứng thú tìm hiểu về thế giới của mình.

Trong thời gian phát triển này, trẻ tiếp tục ở trong giai đoạn “tâm trí thấm hút”, điều mà bác sĩ Maria Montessori gọi là khả năng đặc biệt của trẻ trong việc tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và dễ dàng. Trẻ sẽ cảm thấy phấn khích và tự hào về công việc thực tế và có mục đích cũng như về khả năng đóng góp cho cộng đồng của mình với tư cách là những người tham gia tích cực và hữu ích.

Những đứa trẻ lứa tuổi này tiếp tục học thông qua các giác quan. Tất cả trải nghiệm trong lớp học đều sử dụng đôi tay, có mục đích và đi kèm với sự tập trung tinh thần.

Sự phát triển xã hội được thúc đẩy trong môi trường Montessori với trẻ trong ít nhất ba độ cấp độ tuổi (từ 3-6 tuổi), cho phép trẻ phát triển mối quan hệ giúp đỡ, quan tâm và thông cảm với người khác trong các tình huống tự nhiên và đời thực.

Đời sống thực tiễn

Các hoạt động đời sống thực tiễn tiếp tục được xây dựng trên nền tảng liên tục trong môi trường trường học mà như tại nhà của trẻ, khi trẻ phát triển các kỹ năng sống hàng ngày thông qua công việc thực tế và có mục đích. Những hoạt động này tạo thành nền tảng cho tất cả các công việc khác trong môi trường. Mục tiêu của các bài học đời sống thực tiễn là thúc đẩy sự phát triển khả năng tập trung, phối hợp, độc lập và ý thức trật tự của trẻ.

Các hoạt động đời sống thực tiễn còn hỗ trợ thêm cho sự phát triển tư duy logic, khả năng sắp xếp và khám phá các mối quan hệ không gian cũng như thúc đẩy nhận thức và thích ứng văn hóa của trẻ. Những bài tập thực hành từ cuộc sống này chính là đang gián tiếp chuẩn bị cho trẻ những bài tập đọc, viết sau này.

Các hoạt động đời sống thực tiễn bao gồm việc học:

Cách chăm sóc bản thân

• Mặc/cởi quần áo
• Rửa tay
• Chuẩn bị thức ăn/bữa ăn
• May vá

Cách chăm sóc môi trường

• Lau bàn
• Đánh bóng
• Lau bụi
• Cắm hoa
• Rửa bát đĩa

Cách thực hiện các tương tác xã hội một cách lễ phép và lịch sự

• Cách chào hỏi ai đó
• Cách yêu cầu giúp đỡ
• Cách yêu cầu tham gia trò chơi
• Cách giải quyết vấn đề và hình thành các tương tác xã hội tích cực

Cảm quan

Chương trình luyện tập về cảm quan nhằm mục đích thu hút xu hướng tự nhiên của trẻ là khám phá thế giới vật chất xung quanh thông qua sự tham gia của tất cả các giác quan. Các học cụ cảm quan của Montessori là những học cụ có dạng như thử thách nhỏ cho phép trẻ tinh chỉnh nhiều ấn tượng giác quan mà chúng đã trải qua.

Những ấn tượng này được phân loại và tổ chức trong tâm trí. Mục tiêu của mảng hoạt động cảm quan là hỗ trợ hoàn thiện năm giác quan thông qua thao tác và khám phá các dạng học cụ cụ thể, để trẻ sẽ hiểu rõ hơn về thế giới của mình.

Các hoạt động giác quan tập trung vào các mảng và bao gồm các chủ đề như:

• Thị giác: phân biệt trực quan về kích thước, hình dạng và màu sắc thông qua các thao tác khối, bảng màu, hình dạng hình học
• Xúc giác: phân biệt kết cấu, nhiệt độ và trọng lượng thông qua các hoạt động sắp xếp, kết hợp và đo lường
• Thính giác: phân biệt âm lượng và cao độ thông qua ống trụ âm thanh
• Vị giác: phân biệt các vị chua, ngọt, đắng, mặn thông qua cách chế biến món ăn và các bài học cụ thể về vị giác
• Khứu giác: phân biệt mùi qua các yếu tố tự nhiên như thảo mộc, thực phẩm, hoa quả cách chế biến món ăn, trải nghiệm không gian thiên nhiên thật và các bài học cụ thể về mùi

Toán học & Hình học

Chương trình học về toán trong Montessori trước tiên được trình bày cho trẻ em thông qua các học cụ cụ thể cho phép trẻ khám phá các khái niệm thông qua thực hành. Mục tiêu của chương trình học toán khá rộng, bắt đầu bằng sự hiểu biết về số lượng và ký hiệu, tiến tới giá trị vị trí và trải nghiệm với bốn phép tính toán học (cộng, trừ, nhân và chia).

Khi trẻ đạt cấp độ thể hiện sự hiểu biết cụ thể về các khái niệm toán học này, chúng có thể sẵn sàng chuyển sang các bài tập nâng cao hơn về ghi nhớ, trừu tượng hóa và phân số.

Các số 1-10

Sự tương ứng 1-1, số lượng, ký hiệu và chuỗi các số từ 1 đến 10 được dạy thông qua việc sử dụng các học cụ như que, trục quay và thẻ/bộ đếm (đánh số bằng đồ vật).

Hệ thống thập phân

Các loại đơn vị, mười, trăm, nghìn được giới thiệu bằng học cụ hạt. Các quá trình cộng, trừ, nhân và chia được trải nghiệm bằng cách thao tác trên các học cụ chuyên biệt, tạo ấn tượng về bốn phép tính trong toán học.

Mười mấy & hàng chục

Các khái niệm hơn 10 (mười mấy) được giới thiệu thông qua việc chế tác những hạt vàng, các hạt màu và các thẻ để thể hiện số lượng và ký hiệu của các số từ 11 đến 19. Các số ở hàng chục được khám phá với sự nhấn mạnh vào sự thay đổi từ chín sang mười tiếp theo (ví dụ: 39-40) bằng cách xây dựng các số bằng các hạt và thẻ. Chuỗi hạt cung cấp thực hành cụ thể trong việc đếm và nhận biết các con số và kiểu mẫu. Các bài tập sử dụng chuỗi bao gồm phần giới thiệu về bội số và khái niệm bình phương và lập phương.

Ký ức hóa các hoạt động

Việc khám phá các khái niệm toán học diễn ra thông qua một loạt các hoạt động về hạt và bảng, và có sự lặp lại liên tục giúp trẻ ghi nhớ một cách tự nhiên về lâu dài

Ngôn ngữ

Chương trình học về ngôn ngữ nhằm hỗ trợ sự phát triển của trẻ ở ba khía cạnh: nói, viết và đọc. Mảng hoạt động về ngôn ngữ khá phong phú, với nhiều mục tiêu khác nhau trong mỗi khía cạnh này. Phần hoạt động ngôn ngữ nói giúp trẻ hoàn thiện khả năng giao tiếp và thể hiện bản thân một cách phù hợp với người khác. Mục tiêu của phần hoạt động ngôn ngữ viết là phát triển khả năng phân tích âm thanh, nhớ lại ký hiệu liên quan và hình thành từ của trẻ. Viết kiểu chữ hoa được dạy ở cấp độ 3-6, và các chữ này được dạy cho học sinh thông qua các học cụ ngôn ngữ khác nhau. Mục tiêu của phần hoạt động về đọc là chia nhỏ các ký hiệu thành âm thanh, đồng thời tìm ra ý nghĩa và ngữ cảnh thông qua việc giải mã các từ, câu và cuối cùng là qua truyện ngắn.

Các hoạt động ngôn ngữ nói bao gồm:

• Làm giàu vốn từ vựng: học tên mới của đồ vật và phân loại chúng thông qua đồ vật hữu hình và thẻ ảnh
• Bài thực hành và mô phỏng các tình huống xã hội một cách kịch tính
• Truyện, bài hát, bài thơ giúp trẻ có cơ hội cảm nhận văn học
• Trò chơi phát âm: âm đầu, âm cuối, âm giữa, từ với đồ vật

Các bài học ngôn ngữ viết bao gồm:

• Chữ giấy nhám: bắt đầu bằng phụ âm và nguyên âm rồi tiến tới bản ghi âm
• Trò chơi viết âm thanh: âm đầu, âm cuối, âm giữa với bảng chữ cái di chuyển được
• Xây dựng từ bằng các chữ cái, sau đó là cụm từ và câu, cuối cùng là đoạn văn và câu chuyện
• Chuẩn bị bàn tay thông qua quá trình tiến triển của học cụ: kim loại, giấy lót, bảng viết phấn, giấy viết chữ không dòng kẻ, giấy viết chữ có dòng kẻ, giấy câu có dòng kẻ, giấy truyện có dòng kẻ

Lịch sử

Đối với trẻ nhỏ, trọng tâm là phát triển nhận thức và hiểu biết về khái niệm “thời gian trôi qua”.

Các hoạt động bao gồm:

• Giới thiệu về lịch
• Nhận thức về sự thay đổi theo mùa
• Bắt đầu học theo đồng hồ: giờ, giờ rưỡi, đến 15 giờ, 15 giờ 15
• Giới thiệu về ba thì cơ bản: quá khứ/hiện tại/tương lai
• Trải nghiệm lịch sử cá nhân thông qua lễ kỷ niệm sinh nhật/mốc thời gian cá nhân

Địa lý

Mục tiêu của chương trình giảng dạy địa lý ở cấp độ này là mang lại nhận thức cho trẻ em về các đặc điểm vật lý của trái đất, thông qua các bài thuyết trình về sự hình thành đất/nước và khám phá cụ thể các bản đồ.

Ngoài ra, chương trình giảng dạy còn mang đến nhận thức về các nền văn hóa khác trên thế giới thông qua hình ảnh, đồ vật và câu chuyện.

Địa lý vật lý

• Nghiên cứu về các dạng đất và nước, chẳng hạn như hồ, đảo, bán đảo, vịnh, eo đất và eo biển

Khám phá quả địa cầu, bản đồ và quốc kỳ

• Đặt tên và phân biệt hình dạng cũng như vị trí của các lục địa, quốc gia, tiểu bang và đại dương
• Làm bản đồ và sách về cờ để khuyến khích việc lặp lại và làm quen với tài liệu địa lý

Địa lý văn hóa

• Trẻ em/gia đình trong lớp học được khuyến khích chia sẻ những câu chuyện và/hoặc trải nghiệm văn hóa của riêng mình với các bạn cùng lớp
• Mối liên hệ giữa địa lý vật lý và văn hóa được thực hiện thông qua hình ảnh, đồ vật và câu chuyện về con người, địa điểm, sản phẩm, thực vật, động vật, nhà cửa, quần áo, giao thông, nghệ thuật và thủ công

Khoa học

Mục tiêu của nội dung hoạt động liên quan đến khoa học là cung cấp những khám phá cụ thể mang tính khoa học về khía cạnh vật lý và đời sống để phân loại sâu hơn sự hiểu biết của trẻ về thế giới của mình.

Khoa học vật lý

• Từ tính
• Sự nổi
• Thời tiết

Khoa học đời sống

• Phân loại khoa học: sống/không sống, thực vật/động vật, động vật có xương sống/không xương sống
• Giới thiệu về động vật không xương sống và thế giới động vật: động vật có vú, bò sát, lưỡng cư, cá, chim
• Quan sát và chăm sóc thú cưng có trong môi trường hiện tại
• Thực vật học: đặt tên và trải nghiệm về hình dạng lá, cây, cây và hoa
• Quan sát và chăm sóc cây xanh trong lớp học, sân trường

Tiếng Anh

Phần học tập về tiếng Anh sẽ được một giáo viên nước ngoài nói tiếng Anh tham gia cùng lớp học trong ít nhất 1 giờ mỗi ngày và cũng có thể tương tác tự nhiên trong môi trường của trẻ suốt cả ngày. Các giờ học tiếng Anh sẽ được tổ chức theo nhóm nhỏ (trẻ được quyền tự do lựa chọn muốn tham gia hay không) diễn ra hàng ngày vào buổi sáng hoặc chiều (tùy theo lớp) cho tất cả các trẻ. Giáo viên nước ngoài sẽ sinh hoạt theo nhóm với những chủ đề hoạt động khác nhau giúp trẻ tiếp cận với tiếng Anh một cách tự nhiên song song với quá trình học tiếng Việt.

Học tiếng Anh qua văn hóa bao gồm:

• Kỷ niệm các sự kiện đặc biệt (ví dụ: Christmas, New Year, Haloween )
• Nghe và phản hồi thông qua từ vựng
• Thể hiện sáng tạo qua bài hát và câu chuyện
• Tìm hiểu về các quốc gia, cờ và địa lý nói tiếng Anh

Tiếp thu kiến thức ngữ pháp bao gồm:

• Làm theo những hướng dẫn đơn giản về đặt câu, trả lời câu hỏi
• Luyện nói và thực hành với từ vựng tổng quát: màu sắc, cảm xúc, quần áo và thực phẩm

Nghệ thuật

Sự tiếp nhận về Mỹ thuật và Âm nhạc tiếp tục ở cấp độ 3-6 thông qua cả các cơ hội sáng tạo và thông qua các bài học chính thức. Âm nhạc được cung cấp thông qua các bài hát, nghe nhiều loại nhạc và các bài học trang trọng hơn được giới thiệu thông qua một số học cụ chuyên về âm thanh và nhịp điệu khác. Các học cụ/học liệu về nghệ thuật được cung cấp cho phép trẻ khám phá và làm việc theo tốc độ của riêng mình, sử dụng nhiều phương tiện khác nhau để kích thích sự lựa chọn và đổi mới ở mỗi trẻ

Hoạt động âm nhạc bao gồm:

• Chuông: sử dụng chuông Montessori trong môi trường lớp học để điều chỉnh giai điệu và bố cục.
• Nhịp điệu: giới thiệu nhịp điệu của âm nhạc thông qua nhạc cụ và/hoặc nhạc sáng tác; trẻ em làm việc với que nhịp hoặc các nhạc cụ đơn giản.

Các bài tập mỹ thuật nói chung bao gồm:

• Khám phá và sáng tạo: Sự khám phá và thể hiện sáng tạo được khuyến khích thông qua nhiều phương tiện khác nhau có sẵn trong lớp học: tô màu, vẽ, vẽ tranh trên giá vẽ, vẽ màu nước, đất sét/điêu khắc, cắt dán, may vá và dệt vải.
• Đánh giá thẩm mỹ: Trẻ em được khuyến khích xem tác phẩm của chính mình và đánh giá cao tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ nổi tiếng

Hoạt động thể chất & Vận động

Ở lứa tuổi  3-6, trẻ tiếp tục có nhiều cơ hội vận động suốt cả ngày. Họ được cung cấp những trải nghiệm để phát triển và hoàn thiện các chuyển động của mình trong lớp học cũng như thông qua các hoạt động vui chơi trong phạm vi sân trường của Khai Tâm.

Hàng ngày trong tuần, trẻ đều có những khung giờ vui chơi nhảy múa theo nhạc trong lớp để rèn luyện các bài tập thể chất và tinh thần. Thông qua những trải nghiệm khác nhau này, hình ảnh bản thân, sự phát triển cá nhân và xã hội của trẻ được nuôi dưỡng. Ngoài ra, trẻ đang xây dựng nhận thức về cơ thể mình trong không gian thông qua những hoạt động chơi cùng cặp với nhau hoặc chơi theo nhóm, từ đó xây dựng khả năng tự chủ để điều chỉnh hành vi phù hợp nhằm đạt được thành công trong cuộc sống cộng đồng: thay phiên nhau, làm theo chỉ dẫn, chia sẻ, lắng nghe và đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác. .

Hoạt động trong lớp để hoàn thiệ kiểm soát chuyển động

• Vạch” trong lớp học giúp trẻ tập điều khiển các chuyển động khác nhau như: nhảy lò cò, giữ thăng bằng, phi nước đại, bước/đi theo các hướng khác nhau, xuất phát/dừng lại theo hiệu lệnh.
• Trong các buổi tụ tập nhóm nhỏ hoặc lớn, trẻ có thể khám phá nhịp điệu liên quan đến giáo dục thể chất thông qua việc vỗ tay và di chuyển theo một nhịp cụ thể.
• Trẻ phát triển khả năng phối hợp tay-mắt và kỹ năng vận động tinh thông qua các khu vực hoạt động theo chủ đề khác nhau trong lớp học.

Hoạt động trong sân trường để hoàn thiện các nhu cầu thể chất

• Trẻ 3-6 sẽ phù hợp với nhiều lựa chọn vận động trong phạm vi sân trường để đáp ứng nhu cầu thể chất đang tăng dần của chúng như: chạy xe đạp qua những địa hình khác nhau, đá bóng, đá cầu, leo thang dây, đi cầu cây, chơi cầu trượt.v.v..

Tương tác với môi trường tư nhiên

Trẻ từng bước nhận thức được các vấn đề về sự phát triển bền vững của môi trường xanh và học cách thân thiên, bảo vệ môi trường sống. thông qua cuộc sống hàng ngày của lớp học, mở rộng nhận thức, ý thức trách nhiệm và mối quan hệ với trái đất. Mục tiêu cuối cùng là giúp trẻ trở thành những người quản lý tích cực của trái đất và đạt được sự hiểu biết cũng như đánh giá cao hơn về mối quan hệ của chúng ta với môi trường sinh thái rộng lớn hơn.

Hoạt động xanh

• Giữ gìn sạch sẽ môi trường chung cả trong và ngoài lớp
• Có ý thức với rác thải, thực phẩm thừa từ bữa ăn và giữ vệ sinh
• Thực hiện những hoạt động dựa trên vật liệu tái chế
• Hiểu và thực hành bảo tồn nước và các nguyên liệu thô
• Ý thức tương tác lành mạnh và bảo vệ động vật tự nhiên (cá, chim, côn trùng…)
• Quan sát đời sống, sự phá triển của cây trái, hoa lá trong sân trường như một trải nghiệm gần gũi nhất với thiên nhiên.